Ngày 3-11, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình Quốc hội dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT).
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày tờ trình trước Quốc hội. Ảnh: Phạm Thắng
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết việc ban hành một luật chuyên ngành TMĐT chuyên biệt sẽ không chỉ để giải quyết các vấn đề hiện tại mà còn định hình tương lai của lĩnh vực TMĐT, bảo đảm sự phát triển cân bằng giữa quản lý nhà nước, quyền lợi người tiêu dùng và lợi ích doanh nghiệp.
Chính phủ cũng nhận định các mô hình TMĐT mới chưa có quy định điều chỉnh riêng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Trong đó, chưa có quy định ràng buộc trách nhiệm của các bên tham gia mô hình bán hàng livestream hay tiếp thị liên kết, trong khi đó luồng hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo, chào bán qua các kênh này rất lớn, dẫn đến khe hở cho hoạt động gian lận thương mại diễn ra ngày càng phổ biến.
Đặc biệt, một xu hướng phát triển nhanh chóng của TMĐT là hoạt động livestream bán hàng. Quy định pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động livestream bán hàng giống như một hoạt động quảng cáo đi kèm với bán hàng, mà chưa có các quy định riêng về các chủ thể tham gia livestream (chủ tài khoản, người tham gia livestream), các trường thông tin tối thiểu phải cung cấp cho người xem, trình độ chuyên môn của người thực hiện livestream, định danh chủ tài khoản, nghĩa vụ nộp thuế và các vấn đề về kiểm soát thông tin trong quá trình phát livestream.
Theo đánh giá của Chính phủ, việc các mô hình, xu hướng trên vượt ra ngoài phạm vi điều chỉnh của các chính sách hiện hành khiến cho công tác quản lý gặp nhiều khó khăn nhất là trong các vấn đề liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, chống thất thu thuế.
Thực tiễn đã có nhiều vụ việc như các phiên livestream bán hàng nhiều tỉ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế hay vụ việc một hoa hậu quốc tế (hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên - PV) thực hiện livestream bán kẹo rau củ, thổi phồng chức năng của sản phẩm, ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng và sức khỏe của người tiêu dùng.
Do đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, dự thảo luật đã đưa ra các quy định liên quan đến hoạt động bán hàng livestream. Đối với chủ quản nền tảng TMĐT, có trách nhiệm xác thực danh tính người livestream, công khai và thực hiện cơ chế, biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng livestream.
Chủ quản nền tảng TMĐT phải lưu trữ và bảo đảm khả năng truy cập thông tin dữ liệu điện tử chứa hình ảnh, âm thanh của hoạt động livestream bán hàng trong thời gian ít nhất 1 năm kể từ thời điểm bắt đầu truyền phát.
Sàn TMĐT cần thực hiện biện pháp ngăn chặn, dừng phát trực tuyến theo thời gian thực, gỡ bỏ thông tin hiển thị, khi nội dung livestream bán hàng vi phạm pháp luật hoặc có ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục; Nội dung livestream bán hàng đối với hàng hóa cấm lưu thông và hàng hóa đang bị tạm dừng lưu thông trên thị trường theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước; hàng hoá, dịch vụ cấm quảng cáo theo quy định của pháp luật về quảng cáo.
Đối với người bán hàng, phải cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện. Đối với người livestream bán hàng, phải cung cấp thông tin cho chủ quản nền tảng thương mại điện tử phục vụ việc định danh và xác thực điện tử.
Người livestream bán hàng không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hoá, dịch vụ.
Người livestream bán hàng cũng cần thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hoá, dịch vụ thuộc trường hợp pháp luật quy định phải xác nhận nội dung quảng cáo. Đồng thời, phải sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi không trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục trong quá trình bán hàng livestream.
Trình bày báo cáo thẩm tra về hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, đề nghị quy định rõ ràng hơn về những khía cạnh của hoạt động này được điều chỉnh riêng bởi Luật TMĐT, phân định với những nội dung mang tính chất chung được điều chỉnh bởi Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
