Ảnh minh họa
Chính phủ Slovakia đang lên kế hoạch tăng cường khai thác nguồn khí đốt từ Nga, dựa trên một miễn trừ tạm thời được Liên minh châu Âu (EU) phê duyệt. Động thái này đánh dấu một sự đảo chiều đáng kể trong chính sách năng lượng của Bratislava, vốn trước đó từng cam kết dần loại bỏ sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Nga trong bối cảnh EU ngày càng siết chặt các biện pháp trừng phạt.
Lệnh miễn trừ được EU cấp phép cho phép Slovakia tiếp tục nhập khẩu khí đốt từ tập đoàn Gazprom cho đến năm 2027, phù hợp với hợp đồng dài hạn giữa hai bên đang có hiệu lực đến năm 2034. Hiện tại, Slovakia vẫn phụ thuộc vào nguồn khí đốt Nga cho khoảng 40% nhu cầu tiêu thụ trong nước và gần như toàn bộ khối lượng khí trung chuyển tới các nước Trung Âu thông qua đường ống TurkStream. Tình trạng này khiến cho việc “thoát Nga” về năng lượng trở nên phức tạp hơn đối với quốc gia này.
Quyết định tăng nhập khẩu được đưa ra ngay sau khi Thủ tướng Slovakia Robert Fico dỡ bỏ quyền phủ quyết đối với gói trừng phạt thứ 18 của EU nhằm vào Nga – gói trừng phạt bao gồm việc hạ trần giá dầu Nga từ 60 USD xuống còn 47,60 USD/thùng. Gói trừng phạt này cũng mở rộng danh sách trừng phạt với các ngân hàng, đội tàu “ngầm”, đồng thời cấm mọi sản phẩm dầu tinh chế từ dầu thô Nga, bất kể được sản xuất ở đâu. Ngoài ra, gói trừng phạt còn cấm mọi hình thức đầu tư mới vào các dự án liên quan đến đường ống Nord Stream.
Trong các cuộc đàm phán trước khi đạt đồng thuận, EU đã phải chấp thuận một số điều kiện từ phía Slovakia, bao gồm đảm bảo an ninh năng lượng cho nước này cũng như trì hoãn kế hoạch ngừng hoàn toàn việc sử dụng khí đốt Nga sau năm 2028. Đồng thời, Brussels cũng đồng ý thiết lập các cơ chế hỗ trợ tài chính cho các ngành công nghiệp chủ lực của Slovakia – vốn đang phải đối mặt với chi phí năng lượng cao nếu phải chuyển sang nguồn cung thay thế.
Trước đó, Slovakia từng ủng hộ mục tiêu loại bỏ hoàn toàn các hợp đồng khí đốt mới với Nga từ năm 2028. Tuy nhiên, với việc bảo lưu được quyền tiếp tục sử dụng nguồn cung hiện tại trong vòng hai năm tới, Bratislava cho thấy họ ưu tiên lợi ích kinh tế nội địa – đặc biệt là ngành công nghiệp nặng – hơn là sự đồng thuận chính trị toàn khối.
Trong bối cảnh EU tiếp tục theo đuổi mục tiêu cắt giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga, trường hợp Slovakia đang đặt ra những câu hỏi lớn về năng lực điều phối chính sách và duy trì tính thống nhất trong nội bộ liên minh. Giới phân tích cảnh báo rằng việc một quốc gia thành viên có thể sử dụng quyền phủ quyết để đổi lấy những điều khoản có lợi riêng, như trường hợp Slovakia, phản ánh một lỗ hổng cấu trúc trong cơ chế ra quyết định của khối. Điều này có thể làm suy yếu hành động tập thể và khiến EU dễ bị tác động bởi các đòn bẩy chính trị từ bên trong.
