Chiều 2-6, tại họp báo giới thiệu sự kiện Ngày không tiền mặt 2025 do Vụ Thanh toán - Thời báo Ngân hàng và Báo Tuổi Trẻ, phối hợp cùng Sở Công Thương TP HCM, Công ty cổ phần thanh toán quốc gia Việt Nam (Napas), ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước đã thông tin liên quan đến việc tội phạm công nghệ dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để "qua mặt" sinh trắc học ngân hàng.
Tại họp báo, phóng viên Báo Người Lao Động đặt câu hỏi liên quan đến đường dây đánh bạc 1.000 tỉ đồng, các đối tượng dùng AI tạo những đoạn video sinh trắc học giả mạo, qua mặt hệ thống xác thực sinh trắc học của ngân hàng được Công an tỉnh Thái Bình vừa triệt phá. Đây là thủ đoạn lần đầu tiên được ghi nhận tại Việt Nam, cho thấy mức độ tinh vi và phức tạp của hoạt động rửa tiền trong thời đại công nghệ số.
Theo ông Phạm Anh Tuấn, tội phạm công nghệ ngày càng gia tăng đòi hỏi ý thức của tổ chức trong việc đầu tư công nghệ nhằm nâng cao bảo mật và bảo vệ khách hàng. Chúng ta dùng AI để phát triển sản phẩm thì tội phạm cũng lợi dụng AI vào các hoạt động phạm tội. Trong vụ án trên, có tình trạng một số ứng dụng của các tổ chức cung ứng dịch vụ chưa đáp ứng được bảo mật cao nhất, chứng chỉ quốc tế về định danh điện tử - eKYC.
Ông Phạm Anh Tuấn phát biểu tại sự kiện
"Sau khi cơ quan công an phát hiện các đối tượng lừa đảo, Ngân hàng Nhà nước đã chấn chỉnh những tổ chức cung ứng dịch vụ liên quan. Tới đây, Ngân hàng Nhà nước sẽ quy định dừng cung cấp dịch vụ trên môi trường trực tuyến nếu tổ chức cung ứng không đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Cuộc chiến với tội phạm mạng là cuộc chiến không điểm dừng, do vậy đòi hỏi các tổ chức cung ứng cần phải quan tâm" – ông Tuấn nói.
Ngân hàng Nhà nước đang tích cực phối hợp với Bộ Công an triển khai hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Đến nay, đã có khoảng 57 triệu lượt hồ sơ khách hàng vay được rà soát, đối chiếu dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; hơn 111,8 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học.
Hiện Ngân hàng Nhà nước đang triển khai đồng loạt các giải pháp để vừa thúc đẩy thanh toán số, vừa bảo đảm an ninh, an toàn cho người dùng.
Để ngăn ngừa tài khoản giả mạo, lừa đảo, lãnh đạo Vụ Thanh toán cho hay đã có quy định các tổ chức tín dụng phải gửi thông tin về tài khoản nghi ngờ gian lận về Ngân hàng Nhà nước để thực hiện dự án xây dựng kho dữ liệu nghi ngờ nhằm chia sẻ lại cho các tổ chức tín dụng. Tới nay, kho dữ liệu đã thu thập được trên 350.000 tài khoản nghi ngờ và sẽ được chia sẻ lại cho các tổ chức tín dụng theo tinh thần đơn vị nào gửi thông tin về Ngân hàng Nhà nước sẽ được chia sẻ lại.
BIDV là ngân hàng đầu tiên triển khai cảnh báo tài khoản nghi ngờ gian lận, giả mạo. Theo đó, khi khách hàng BIDV chuyển tiền sẽ nhận được thông báo nếu tài khoản nhận tiền thuộc diện nghi ngờ. Qua một tháng thử nghiệm, đến nay đã có hơn 40.000 lượt khách hàng quyết định dừng giao dịch với giá trị 160 tỉ đồng.
Theo kế hoạch, tới đây nhiều ngân hàng khác sẽ áp dụng như Vietcombank, MB, Vietinbank, Agribank. Sau đó Ngân hàng Nhà nước sẽ sơ kết giai đoạn đầu áp dụng để khắc phục những vướng mắc trước khi triển khai cho toàn ngành ngân hàng sau tháng 7-2025, góp phần cảnh báo sớm dấu hiệu lừa đảo cho người dùng.
Chuỗi hoạt động chính của Ngày không tiền mặt 2025 được triển khai liên tục từ tháng 6 đến tháng 7-2025. Theo đó, "Lễ hội Không tiền mặt – Ting Ting Day" diễn ra tại phố đi bộ Nguyễn Huệ, quận 1, sẽ khai mạc vào lúc 7 giờ 30 phút ngày 14-6, các hoạt động tại lễ hội diễn ra đến 21 giờ ngày 15-6. Với nhiều không gian trải nghiệm sáng tạo, lễ hội tái hiện sinh động hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt, mang đến cho người tham dự cơ hội tương tác với các sản phẩm, dịch vụ thanh toán số trong đời sống hàng ngày. Ngày hội dự kiến thu hút 90.000-100.000 lượt khách tham dự.
